Mededelingen
- Afwezig waren: Theo O., Margriet, Ellen, Henriëtte, Laurens, Wim, Ben S., Ton en Dinie
- De eerstvolgende bijeenkomst is de (uitgestelde) lustrumviering. In januari 2021 bestond onze club 20 jaar, maar ja…
We gaan voor die viering met de bus (met een toilet erin) naar Münster op woensdag 18 mei. We vertrekken om 9.00 uur bij De Boom en zijn om ongeveer 19.00 uur terug aldaar. Een goede kennis van Frans, Henk van der Vegt, reist met ons mee en zal ons die dag rondleiden in Münster. De rest van het dagprogramma zal vermeld worden in de convocatie. - Omdat uw secretaris op dat moment met zijn zoon verblijft in het oosten van de VS, dienen afmeldingen voor die dag gedaan te worden bij Frans Koel.
Over Toeval, Jan Heerdink
Verslag van het boeiende verhaal van Jan Heerdink over TOEVAL, van woensdag 20 april 2022
Jan herinnert zich dat deze lezing de volgende in de reeks is over onderwerpen die hem na aan het hart liggen (en boeiend zijn voor ons)
Dit keer gaat het over Toeval
Het is een boeiend en complex verhaal, waar wij als luisteraars uitgebreid bij betrokken worden en onze mening over e.e.a. kunnen inbrengen en bespreken.
Om duidelijkheid te scheppen noem ik een paar aspecten die het hopelijk mogelijk maken om een impressie van het geheel te geven.
Toeval heeft drie grondbetekenissen:
Contingentie – kortom ‘het had ook anders kunnen zijn’
het was toevallig dat Jan’s ouders elkaar ontmoetten, samen kinderen kregen, en dat Jan een jongen was, en de oudste
Hoeveel ‘vinkjes je scoort’ (Joris Luijendijk) is puur toeval en géén verdienste!
Accidentie – dit gaat over de bijkomstige, d.w.z. niet-wezenlijke eigenschappen van iets.
Niet-wezenlijke eigenschappen van de mens zijn huidskleur, man of vrouw, seksuele geaardheid. Deze laatsten zijn Toeval, niet-wezenlijk
Wat behoort tot het wezen van de mens: vrije wil, zelfbewustzijn, denkvermogen, gesproken taal als communicatiemiddel
Door het lot bepaald:
- bv In het wetboek van Strafrecht is bepalend of je ‘bij zinnen’ was toen je een misdrijf pleegde, als je dronken was is de straf lager
- we kunnen niet alles voorzien: we kunnen denken dat we alles in de hand hebben, maar één voorval kan veel teweeg brengen, bv een virus van een Chinese vleermuis zet de hele wereld langdurig op z’n kop, (ook dat is niet 100% te bewijzen….)
- iemand bedoelt a, b gebeurt waardoor alles anders gaat (serendipiteit)
Paradox: toeval hoort tot het wezenlijke van ons bestaan en is geenszins toevallig
De mens kan vanwege zijn narcistische trekjes het toeval niet echt accepteren, daarom zoeken we manieren, middelen om grip te krijgen op alles wat we niet begrijpen.
Alles wat we begrijpen, vormt een binnencirkel, daaromheen bevindt zich een buitencirkel waarin alles zit wat we (nog) niet begrijpen
Deze binnencirkel wordt steeds groter, maar er blijft altijd een buitencirkel.
Om op de voorvallen in de buitencirkel vat te krijgen, heeft de mens een aantal zaken in te zetten:
- kunst
- religie
- filosofie
- wetenschap
Deze instituties proberen allemaal om het onbegrijpelijke begrijpelijk te maken,
bijvoorbeeld:
religie wordt gebruikt om te verklaren wat er gebeurt, en geeft antwoord op vragen van de mens. Een herkenbaar voorbeeld is de katechismus
‘waartoe zijn wij op aarde? Om God te dienen, en daardoor hier en in het hiernamaals gelukkig te zijn’ (dit heb ik geleerd, er zijn in de loop van de jaren meerdere versies van bekend)
De katechismus probeerde alles ‘in de binnencirkel’ te krijgen; alles wat toeval is, wordt door de religie ‘wegverklaard’
Oncologie probeert m.b.v. statistische gegevens te bepalen welk middel zal helpen, maar er zullen altijd toevallige omstandigheden zijn waardoor het in een individueel geval toch niet lukt.
En de geschiedenis laat zien dat het bestrijden van onvolkomenheden leidt tot nieuwe onvolkomenheden: bv de medische wetenschap heeft ons veel gebracht, maar ook geleid tot overbevolking
Discussiepunt: helaas leidt (bijna) elke controle van het toeval tot nieuwe toevalligheden. Is dit te betreuren??
Dit verslag is een ‘kale weergave’ van een bijeenkomst waarin we actief met elkaar bezig waren over toeval; door inbreng van veel persoonlijke verhalen en ideeën ontstond een levendige discussie.
Ook riep de inhoud op om tijdens het eten uitgebreid door te gaan in kleine kring, jammer dat je daar maar één kring (tafel) bij kon wonen, het toeval bepaalde in welk nagesprek je belandde!
Hetty Toirkens
